Thema spel razend populair in de cultuursector

Alle nieuws

Het is niet te missen: het thema spel is razend populair in de cultuursector. Erfgoeddag 2025 draagt het thema Game On! en ook Krokuskriebels nodigt musea uit om hun activiteiten een speelse twist te geven. En dat is logisch: spelen verlaagt stress, werkt ontspannend, prikkelt de creativiteit en stimuleert een optimistische blik.

 

Bij Mooss staan drie basisvoorwaarden centraal tijdens het spelen: elk kind moet worden uitgedaagd, zich vrij voelen én zich veilig voelen. Om onze kennis over spel verder te verdiepen, namen we deel aan een internationale samenwerking, gericht op het ontwerpen van leersituaties op basis van spelprincipes, ook wel bekend als ludodidactiek.

 

Geknutseld huis van karton met voeten van kind eruit in een ontspannen vrije tijd setting in het bos

Spelen is een basisrecht

 

Spelen is meer dan een onschuldige bezigheid; het is een basisrecht. Artikel 31 in het Verdrag van de Verenigde Naties stelt dat elk kind recht heeft op ontspanning, spel en culturele activiteiten. Wist je dat er in Wales zelfs een wet is die lokale autoriteiten verplicht om voldoende speelmogelijkheden aan te bieden in de jeugdwerking? Dat basisrecht staat onder druk. Kinderen brengen veel tijd door op school, en spelen steeds minder buiten. 

 

Vrije tijd als voorwaarde voor spel

 

Om echt te kunnen spelen, hebben kinderen een gevoel van vrije tijd nodig. Als spelen wordt opgelegd, voelt het niet als intrinsiek spel. Neem bijvoorbeeld de naschoolse kinderopvang. Veel ouders gaan ervan uit dat kinderen daar spelen, maar veel kinderen ervaren het niet als vrije tijd. Vrij spelen vraagt om een gevoel van vrijheid en keuze.

 

Internationaal traject rond spel

 

In onze Mooss-methodiek staan spelelementen altijd al centraal. Om ons verder te verdiepen, zijn we ingestapt in het Erasmus+ project ‘Move your Mind’ rond ludodidactiek. Ludodidactiek is ontstaan uit het idee van twee bevlogen leerkrachten die hun lessen beter wilden afstemmen op de behoeften van leerlingen. Het systeem ontwerpt leersituaties op basis van spelprincipes om actief leren te stimuleren en betrokkenheid te vergroten.

 

Denk eens na: welk gevoel roept een flitscamera op en welk gevoel krijg je bij een smiley die je snelheid aangeeft? Welk van de twee motiveert je om je aan de snelheid te houden? Binnen dit project onderzochten we hoe spel kan bijdragen aan gedragsverandering. Een mooi voorbeeld is de Holle Bolle Gijs vuilbak in de Efteling.

 

Tijdens het Erasmusproject met Nederland, Frankrijk, Italië en Finland leerden we elkaars praktijken kennen, werkten we cases uit, en bespraken we deze met experts. Zo ontdekten we hoe we elementen uit de ludodidactiek kunnen integreren in onze methodiek. Bij Mooss ligt, in tegenstelling tot bij ludodidactiek, het eindresultaat echter niet vast; de focus ligt op het proces en de persoonlijke groei van ons publiek.

 

Hoe zorgen we dat kinderen écht tot spel komen in de Mooss-workshops?

 

Hoe stimuleren we intrinsiek spel in onze workshops? Welke spelprincipes gebruiken we?

 

In de Mooss-methodiek integreren we drie basisvoorwaarden: kinderen moeten worden uitgedaagd, zich vrij voelen én veilig voelen. Vaak komen onze workshops in een context die deze voorwaarden bemoeilijkt. Wanneer een workshop bijvoorbeeld deel uitmaakt van een verplicht curriculum op school of een door ouders gekozen uitstap, ervaren kinderen soms dat ze er “moeten zijn.” Onze Mooss-begeleiders zijn getraind om ondanks dit kader toch een flow te creëren, zodat kinderen tot écht spel komen.

 

De opbouw volgt een natuurlijke flow, met kleine opdrachten die hen stap voor stap meenemen in een proces. We zetten in op succeservaringen, nodigen anderen uit om naar mooie creaties te komen kijken, bekrachtigen resultaten en tonen ze met trots. Net zoals in een game wordt ingezet op verschillende soorten spelers, die bv elk hun gading vinden in 1 landschap, zetten wij in één workshop in op verschillende types deelnemers. We bouwen variatie in, zodat elk type kind zich aangesproken voelt.

Focus op spel bij Erfgoeddag en Krokuskriebels in 2025

Kinderen spelen fantasiespel met buizen

Ook Erfgoeddag (27 april) en Krokuskriebels (1 tot 9 maart) focussen in 2025 op spel. 

 

Heb je leren knikkeren van je opa of valsspelen van je oma? Dan weet je dat er geschiedenis schuilt achter de wereld van het spel. Met het thema ‘Game On!’ haalt Erfgoeddag, een initiatief van FARO, deze tradities van onder het stof en transformeert ze in nieuwe, dynamische activiteiten rond spel. Ontdek hier meer over Erfgoeddag en het spelaanbod van Mooss voor die dag. 

 

Tijdens Krokuskriebels toveren musea in Vlaanderen en Brussel zich met interactieve en creatieve familie-activiteiten om tot speelse plekken. Op de inspiratiedag dompelden Charlotte Derry (museum- en spelconsultant), Evert Hoogendoorn (docent aan de HKU, bedenker van ludodidactiek en adviseur spelend leren), en onze eigen Mooss-collega Wien de deelnemers onder in het spelthema. Wil je spel ook integreren in jouw museum? Mail ons. 

Alle nieuws

Zij gingen je voor

Na een gegidste rondleiding in Trainworld trokken we met onze klas naar het GC De Kriekelaar voor een creatieve naverwerking van Mooss.  We ontwierpen, geïnspireerd op ons Trainworld bezoek, het treinkostuum van de toekomst. Door de manier van werken van Mooss ontdekten we heel andere aspecten aan onze leerlingen die we in de klas nog niet zagen. 

Dimitri De WildeLeerkracht Boodschapinstituut in Schaarbeek
Foto van Iris De Rynck

Onze anderstalige OKAN jongeren waren helemaal mee met het verhaal van de workshop. Doordat het om een heel universeel thema ging, kon iedereen het begrijpen en was het herkenbaar los van hun achtergrond. De begeleiders waren ook echt goed, heel authentiek en ze plaatsten zich op gelijkwaardige voet met onze jongeren.

Iris de Rynckjongerenwerker onthaalonderwijs voor anderstalige kinderen (OKAN)
Portret Lieve Raymakers

Wij kiezen al 15 jaar voor Mooss als partner bij onze Bozar tentoonstellingen omwille van de topkwaliteit van de ateliers, hun creatieve methodiek en pedagogie. De vrijheid van experiment, het werkelijk centraal stellen van het kind en de vriendelijkheid van de begeleiders maken dat we graag blijven samenwerken.

Lieve Raymaekers gidsencoördinator Bozar

Heel wat leerlingen kennen elkaar niet in het eerste middelbaar. Daar zetten wij begin oktober op in tijdens onze geïntegreerde werkweek. We laten leerlingen dan meer out of the box- dingen leren en daarvoor schakelen we Mooss in. We vinden het fijn dat we bij Mooss uit een heel brede waaier van workshops kunnen kiezen en wat we kiezen is telkens heel goed georganiseerd. Ik wou bovendien dat ik elke dag met dezelfde energie voor de klas kon staan als de enthousiaste Mooss workshopgevers!

Stéphanie De VriendtLeerkracht Atheneum Koekelberg
Foto Geer De fauw

Wij zijn al jaren fan van de Mooss-workshops. Ik zie bij leerlingen vaak een focus op het behalen van een perfect en juist resultaat. Het mooie aan de Mooss-workshops is dat ze focussen op het proces. Niet het eindresultaat is belangrijk, maar wat het met de leerlingen doet en hoe ze hun persoonlijk gevoel erin kunnen leggen. Ik zie dat dit een boost is voor hun zelfvertrouwen.

Geert De fauwDirecteur VBS De Wegwijzer in Zulte